چرم سبک و سنگین چه تفاوت هایی دارند؟

چرم طبیعی از پوست حیوانات به‌دست می‌آید و کاربرد گسترده‌ای در صنایع پوشاک، کفش، مبلمان و خودرو دارد. به طور کلی چرم‌ها را می‌توان در دو گروه عمده سنگین و سبک دسته‌بندی کرد. در این مقاله به بررسی تفاوت چرم سبک و سنگین و ویژگی‌ و کاربردهای هرکدام می‌پردازیم. با ما همراه باشید تا با تعریف دقیق و علمی چرم سبک و سنگین آشنا شوید.

چرم سنگین چیست؟

چرم‌ سنگین از پوست حیوانات بزرگی مانند اسب، گاومیش و گاو تهیه می‌شود. این نوع چرم ضخامت زیادی دارد و بسیار مقاوم و باکیفیت است. در تهیه محصولاتی که نیاز به استحکام زیادی دارند اغلب از چرم سبک استفاده می‌شود. درواقع تفاوت اساسی چرم سبک و سنگین در نوع پوست حیواناتی است که از آن‌ها استفاده می‌شود.

چرم سبک چیست؟

از پوست حیوانات کوچک مانند گوسفند و بز چرمی تهیه می‌شود که بسیار لطیف و نرم است. در تولید پوشاک چرم و محصولاتی که نیاز به نرمی و لطافت دارند از چنین چرمی استفاده می‌شود. لطافت، نرمی و نازکی از ویژگی‌های چرم سبک محسوب می‌شوند.

جالب است بخوانید: تفاوت چرم طبیعی و مصنوعی

مراحل تولید چرم سبک و سنگین

تفاوت چرم سبک و سنگین را می‌توان در فرآیند تولید آن‌ها بررسی کرد. مراحل کلی تهیه چرم که اصطلاحا دباغی نام دارد در انواع چرم یکسان و مشابه است. تفاوت در جزییات تولید چرم است.

مراحل تولید چرم سبک

برای تهیه بهترین نوع چرم سبک از پوست حیوانات کوچک استفاده می‌شود. این فرآیند شامل مراحل زیر است:

آماده سازی پوست

در این مرحله پوست بز یا گوسفند را جمع‌آوری می‌شود. انجام این مرحله نیاز به دقت بالایی دارد زیرا این پوست‌ها نازکند و ممکن است در فرآیند آماده‌سازی آسیب ببینند.

پاکسازی و خیساندن پوست

برای پاکسازی پوست‌ها لازم است که آن‌ها را در آب خیس کرده تا مو، چربی و مواد زائد جدا شود.

دباغی

پس از تمیز کردن پوست‌ها از مواد شیمیایی برای نرمی و انعطاف بیش‌تر استفاده می‌شود. تفاوت چرم سبک و سنگین در مواد استفاده شده در مرحله دباغی است. معمولا در دباغی این نوع چرم از کروم استفاده می‌شود، چراکه بافت یکنواخت و نرم‌تری به چرم می‌دهد.

رنگرزی و تکمیل

یکی از ویژگی های چرم سبک تنوع طرح و رنگ آن‌ است. معمولا امکان استفاده از رنگ‌های متنوع برای رنگرزی این چرم‌ها وجود دارد. در انتها سطح چرم با پوشش‌های نازک مات یا براق پوشیده می‌شود.

نازک کردن پوست

همانطور که گفتیم یکی از کاربردهای چرم سبک استفاده از آن برای تولید محصولات نازک و لطیف است. در مواردی که به چرم‌های نازک‌تر نیاز باشد، برای نازکی بیش‌تر از پوست‌های سبک‌تر استفاده می‌شود.

مراحل تولید چرم سنگین

فرآیند تولید چرم سنگین نسبت به چرم سبک به مدت زمان بیش‌تری نیاز دارد. این ویژگی را می‌توان مهمترین تفاوت چرم سبک و سنگین برشمرد. در ادامه این مراحل را توضیح خواهیم داد.

آماده سازی پوست

همانطور که گفتیم تولید انواع چرم از نظر کلیات مشابه هم هستند. در تولید چرم سنگین نیز ابتدا باید پوست‌ها را جمع‌آوری و آماده کرد. در این‌جا به دلیل ضخامت نسبتا زیاد پوستی که مورد استفاده قرار می‌گیرد نیاز به مراقبت و دقت چندانی نیست. ویژگی چرم سنگین ضخامت و دوام آن است بنابراین نیاز به مراقبت خاصی هنگام تولید ندارد.

پاکسازی و خیس کردن پوست

در این مرحله با توجه به ضخامت بیش‌تر پوست نیاز به تجهیزات قوی‌تری برای پاکسازی وجود دارد. در تولید چرم سنگین این مرحله نسبت به چرم سبک مدت زمان بیش‌تری طول می‌کشد.

رنگرزی و تکمیل

چرم سنگین در مواردی که به چرم صنعتی نیاز باشد مورد استفاده قرار می‌گیرد. این چرم‌ها معمولا در صنایع خودروسازی یا برای تولید محصولاتی که تنها ظاهر چرم دارند استفاده می‌شود. رنگ‌آمیزی این نوع چرم ساده است و در مدت زمان کوتاهی انجام می‌شود.

نازک کردن

این مرحله از تولید چرم سنگین کاملا اختیاری است و در موارد خاص کاربرد دارد. در این شرایط چرم به لایه‌های نازک‌تر تقسیم می‌شود. تفاوت چرم سبک و سنگین به ضخامت پوست، نوع دباغی و مقدار پردازش چرم نیز بستگی دارد. کاربردهای چرم سبک محدود به صنایع پوشاک و مواردی است که نیاز به لطافت و نرمی سطح چرم باشد. در مواردی که استحکام و دوام مهم باشد از چرم سنگین استفاده می‌شود.

تفاوت چرم سبک و سنگین از نظر مشخصات ظاهری

برای این که بتوانید تفاوت این دو نوع چرم را تشخیص دهید بهتر است با ویژگی‌های ظاهری این محصولات آشنا شوید.

ضخامت

چرم‌ سبک نازک و لطیف است و حدود نیم الی دو میلی‌متر ضخامت دارد. این در حالی است که چرم‌های سنگین بین دو تا ۶ میلی‌متر ضخامت دارند و وزن آن‌ها اغلب بیش‌تر است.

انعطاف پذیری

یکی از مهمترین ویژگی‌ های چرم سبک انعطاف پذیری بالای آن است. این چرم به‌راحتی شکل می‌گیرد و برش می‌خورد. چرم سنگین سفت و ضخیم است و شکل دادن به آن سخت انجام می‌شود.

بافت

تفاوت چرم سبک و سنگین در ظاهر مربوط به الگوهای طبیعی پوست است. چرم‌های سبک معمولأ صاف و یک‌دست هستند و الگوی پوست روی آن‌ها دیده نمی‌شود. این خطوط و بافت طبیعی پوست بیش‌تر روی چرم‌های سنگین قابل مشاهده است.

وزن

چرم سنگین وزن بیشتری دارد و در شرایطی که به چرم باکیفیت و سنگین نیاز باشد استفاده می‌شود.

رنگ‌پذیری

چرم سبک به‌راحتی رنگ می‌شود و رنگبندی متنوعی از آن در بازار وجود دارد. چرم‌های سنگین فقط در چند رنگ طبیعی یا خنثی تولید می‌شوند.

کاربردهای چرم سبک و سنگین

این دو نوع چرم کاربردهای ویژه‌ای دارند و در واقع مهم‌ترین تفاوت چرم سبک و سنگین در کاربرد آن‌هاست. معمولا از چرم سبک برای تهیه انواع پوشاک، کیف و کفش، آستر محصولات و صنایع دستی استفاده می‌کنند.
چرم سنگین به‌دلیل استحکام بالایی که دارد اغلب برای تولید کفش‌های مخصوص ایمنی یا کار، مبلمان، صنایع خودروسازی و تجهیزات صنعتی کاربرد دارد. معمولا برای تولید محصولات زیبا و تزیینی از چرم سبک و برای تولید محصولات مقاوم و بادوام از چرم سنگین استفاده می‌شود.

مزایا و معایب چرم سبک و سنگین

هر کدام از انواع چرم با توجه به ویژگی‌هایی که دارند دارای مزایا و معایبی هستند. نرمی و انعطاف‌پذیری بالا، وزن کم و تنوع رنگی از مزایای چرم سبک و دوام، مقاومت کم‌تر و آسیب‌پذیری بیش‌تر در برابر رطوبت و آسیب‌های محیطی از معایب این نوع چرم محسوب می‌شود‌.
چرم‌ سنگین مزایای زیادی چون دوام و کیفیت فوق‌العاده، ظاهر جذاب و لوکس و کاربردهای صنعتی و سنگین دارد و در مقابل وزن زیاد، انعطاف‌پذیری کم و هزینه تولید بالاتر از معایب این چرم است. قیمت تمام شده چرم سبک و سنگین متفاوت است و چرم‌های سنگین به دلیل کیفیت بیش‌تر، قیمت بالاتری دارند.

سایر چرم های طبیعی

گروهی از چرم‌های طبیعی ویژگی‌های مشترکی با چرم‌های سبک و سنگین دارند اما نمی‌توان آن‌ها را متعلق به دسته خاصی از چرم‌ها دانست. این نوع چرم‌ها بیش‌تر بر اساس روش فرآوری و پرداخت سطحی طبقه بندی می‌شوند. در ادامه به معرفی این محصولات می‌پردازیم.

چرم شبرو

این نوع چرم معمولا از پوست بز یا گوسفند تهیه می‌شود، سبک، صاف و براق است و در تولید پوشاک و کیف کاربرد دارد. ظاهر این چرم براق و لوکس است.

چرم فلوتر

این محصول از پوست گاو یا گوسفند تهیه می‌شود و طرح برجسته و دانه‌داری دارد. بافت خاص این نوع چرم مقاومت خوبی در برابر سایش و خراشیدگی دارد. چرم فلوتر در فرآیند تولید تحت فشار و گرما قرار می‌گیرد و کاملا مقاوم و جذاب است. در صنایع مبلمان سازی و تولید کیف و کفش‌های رسمی از این محصول استفاده می‌کنند.

اشبالت

چرم اشبالت برخلاف سایر چرم‌ها از سطح رویی پوست حیوانات تهیه نمی‌شود بلکه لایه‌های زیرین پوست برای تولید این چرم مورد استفاده قرار می‌گیرد. سطح این چرم پرزدار و مات است و نیاز به مراقبت ویژه‌ای دارد. کاربرد این چرم در دکوراسیون داخلی، تولید کفش‌های کژوال و کیف‌های اسپرت است.

جیر و نبوک

هر دو نوع جیر و نبوک حاصل پرداخت سطح پوست با سمباده هستند، اما تفاوت اصلی در محل برداشت لایه است:
• چرم جیر: از لایه‌های داخلی پوست تهیه می‌شود و بافتی نرم، مخملی و لوکس دارد. در تولید کفش‌های کژوال و اکسسوری‌های مدرن بسیار محبوب است، اما به آب و لکه حساس است.
• چرم نبوک: از لایه بیرونی پوست تولید می‌شود و ظاهر آن شبیه جیر است، با این تفاوت که به‌دلیل استفاده از سطح رویی، مقاومت و دوام بالاتری دارد و نسبت به جیر نیاز به مراقبت کمتری خواهد داشت.

جالب است بخوانید: چرم گیاهی چیست؟

چرم نیمه سنگین

از پوست گاو و گوساله چرمی تولید می‌شود که نسبت به چرم‌های سبک وزن و انعطاف بیش‌تری دارد و نسبت به چرم‌های سنگین، انعطاف‌پذیرتر است. این محصول بهترین نوع چرم محسوب می‌شود زیرا هم انعطاف‌پذیر است هم دوام و کیفیت بالایی دارد. ضخامت چرم‌های نیمه سنگین بین یک و نیم تا سه میلی‌متر است و ظاهر شیک و جذابی دارد.

جمع بندی

در حقیقت، تفاوت اصلی میان چرم سبک و سنگین به نوع پوست حیوان، محل لایه‌برداری و شیوه دباغی آن‌ها بازمی‌گردد. هر یک از این دو گروه با توجه به نیاز صنعت و سلیقه مصرف‌کننده در کاربردهای متفاوتی مورد استفاده قرار می‌گیرند. در نهایت، میزان مقاومت، دوام و جذابیت ظاهری مهم‌ترین معیارهایی هستند که تعیین می‌کنند کدام نوع چرم برای تولید محصولی خاص مناسب‌تر است.