علائم، علت و راه‌های درمان بزرگ شدن قلب

قلب یکی از مهم‌ترین ارگان‌های بدن به شمار می‌آید که وظیفه پمپاژ خون را به عهده دارد. ازاین‌رو مراقبت از آن در اولویت قرار می‌گیرد. بیماری‌های مختلفی وجود دارند که سلامت قلب را تهدید می‌کنند. بزرگ شدن قلب یا کاردیومگالی از جمله عارضه‌هایی است که به دلایل مختلف گریبان‌گیر این عضو مهم و حیاتی بدن می‌شود، اما قلب بزرگ شده یعنی چه، علائم، راه‌های درمان و علت بروز آن چیست؟
برای اطلاع از تمامی این مطالب از شما دعوت می‌کنیم که مجله نوت روز را تا پایان همراهی نمایید. این نکته را به‌خاطر داشته باشید که این بیماری برای هرکسی ممکن است رخ دهد. به همین خاطر پیشنهاد می‌دهیم که با اطلاع از علت بروز این بیماری احتمال ابتلا به آن را کاهش دهید.

بزرگ شدن قلب چیست؟

برخی از مشکلات و شرایط جسمی باعث گشاد شدن دریچه یا ضخیم شدن عضله قلب می‌شوند که در نهایت این عارضه با بزرگ شدن قلب بروز پیدا می‌کند. کاردیومگالی یا قلب بزرگ از دیگر نام‌های این بیماری به شمار می‌آیند. این بیماری به‌صورت موقت یا دائم بروز پیدا می‌کند. بااین‌حال راه‌های درمانی بسیاری برای رفع این بیماری وجود دارد، اما در وهله اول بهتر است با علت بروز و علائم آن آشنا شوید که خطر ابتلا یا وخیم شدن آن را کاهش دهید. به همین خاطر در ابتدا به این دو موضوع خواهیم پرداخت.

علائم بزرگ شدن قلب چیست؟

کاردیومگالی در بسیاری از موارد بدون هیچ علائمی گریبان افراد را می‌گیرد. بااین‌حال برخی از بیماران شاهد علائمی بودند که این نشانه‌ها به شرح زیر هستند:
• تنگی نفس
• ورم یا اِدما
• تپش غیرطبیعی قلب
درمان قلب بزرگ زمانی ساده‌تر و راحت‌تر خواهد بود که به‌موقع تشخیص داده شود. به همین خاطر توصیه می‌کنیم که در صورت تردید و نگرانی به پزشک متخصص مراجعه نمایید. درصورتی‌که نشانه‌هایی مرتبط با قلب را مشاهده یا احساس کردید، حتماً آن را با پزشک در میان بگذارید. برخی از این نشانه‌ها به شرح زیر هستند:
• درد قفسه سینه
• احساس ضعف
• ناراحتی و درد در گردن، شکم، فک یا دودست

علت بزرگ شدن قلب چیست؟

پس از آشنایی با علائم بزرگ شدن قلب بهتر است علت بروز این بیماری را نیز بدانید. این عارضه معمولاً بر اثر افزایش سرعت پمپاژ خون توسط قلب بروز پیدا می‌کند. در این حالت عضله قلب دچار آسیب زیادی می‌شود. البته در برخی مواقع قلب بر اثر دلایلی ناشناخته ضعیف و بزرگ خواهد شد. علاوه بر این در برخی از موارد مشکلات یا بیماری‌های مادرزادی ضربان قلب جنین را افزایش می‌دهد و به دنبال آن بزرگی قلب نوزاد رخ می‌دهد. از دیگر دلایل بزرگ شدن قلب به شرح زیر هستند.

فشارخون بالا؛ قاتل خاموش

فشارخون بالا به بزرگ‌شدن بطن چپ منجر می‌شود که در نتیجه آن قلب ضعیف خواهد شد. در واقع فشارخون بالا قاتل خاموشی است که دهلیزهای قلب را بزرگ می‌کند. ازاین‌رو درصورتی‌که به فشارخون بالا مبتلا هستید، به پزشک معالج مراجعه نمایید و دوره درمان را به طور کامل پشت سر بگذارید. فشارخون بالا یا پایین نقش مؤثری در سلامتی دارند. به همین خاطر نباید آن را نادیده گرفت.

بیماری دریچه قلب

عضله قلب حاوی چهار دریچه هستند که جریان خون را به‌درستی در مسیرهای مرتبط به جریان درمی‌آورد. اگر یکی از این چهار دریچه به دلایل زیر آسیب ببینند، احتمال این که قلب بزرگ شود، افزایش پیدا می‌کند:
• نقص قلب
• تب روماتیسمی
• عفونت
• اختلالات بافت همبند
• برخی از درمان‌ها از قبیل پرتودرمانی

بیماری عضله قلب یا کاردیومیوپاسی

بیماری کاردیومیوپاسی عارضه قلبی است که منجر به عدم توزیع خون به طور کافی می‌شود. کاردیومیوپاسی از التهاب قلب ناشی شده که به تضعیف آن و عدم پمپاژ مرتب خون منتهی خواهد شد. هر چه این بیماری پیشرفت کند، پمپاژ خون سخت‌تر می‌شود. ازاین‌رو قلب در جهت پمپاژ بیشتر بزرگ خواهد شد.

فشارخون ریوی

فشارخون ریوی، فشارخون بالایی است که در رگ‌های بین قلب و ریه جریان دارد. همین مسئله موجب افزایش پمپاژ قلب می‌شود؛ چراکه عضله قلب برای انتقال خون به ریه با مشکل مواجه خواهد شد. درصورتی‌که فشارخون ریوی را نادیده بگیرید، پس از مدتی با بزرگ‌شدن سمت راست عضله قلبتان مواجه خواهید شد. ازاین‌رو به شما توصیه می‌کنیم که برای درمان این بیماری و جلوگیری از ابتلا به عارضه‌های خطرناک به پزشک معالج مراجعه نمایید و درمان آن را به طور کامل پیش بگیرید.

کم‌خونی؛ عارضه‌ای شایع

کم‌خونی عارضه‌ای شایع در بین زنان و مردان است. این بیماری به کمبود تعداد گلبول‌های قرمز اطلاق می‌شود. گلبول‌های قرمز وظیفه انتقال اکسیژن به بافت‌های مختلف بدن را دارند. ازاین‌رو افرادی که به کم‌خونی مبتلا هستند، اکسیژن‌رسانی به بافت‌های بدنشان با مشکل مواجه می‌شود. درصورتی‌که این بیماری درمان نشود، با تپش نامنظم یا تند قلب مواجه خواهید شد. همچنین قلب برای اکسیژن‌رسانی به بافت‌ها مجبور است که خون بیشتری پمپاژ کند. ازاین‌رو کم‌خونی به بزرگ‌شدن عضله قلب منجر خواهد شد.

عفونت پریکارد (مایع دور قلب)

درون کیسه حاوی قلب مایعاتی با نام پریکاردیوم وجود دارد. درصورتی‌که این مایعات انباشته شود، قلب به‌مرور بزرگ خواهد شد. این عارضه با تصاویر ایکس ری به‌راحتی مشخص می‌شود. از جمله علائم این بیماری عبارت هستند از:
• تنگی نفس
• حالت تهوع و استفراغ
• اسهال
• تب
• خستگی
• دردهای عضلانی

مشکلات غدد تیروئید

تیروئید وظیفه ترشح دو هورمون اساسی برای عملکرد طبیعی تمامی سلول‌های بدن را به عهده دارد. این غده مهم و اساسی بدن بر اثر عوامل مختلفی دچار مشکل می‌شود. اختلالات تیروئید بسیار رایج است که بیشتر خانم‌ها با آن دست‌وپنجه نرم می‌کنند. کم‌کاری یا پرکاری تیروئید مشکلات بسیاری را برای بدن به دنبال خواهد داشت که یکی از این مشکلات بزرگ‌شدن عضله قلب است.

هموکروماتوسیس یا ازدیاد آهن در بدن

در برخی از موارد بدن به دلایلی توانایی مدیریت متابولیسم آهن را ندارد. در این حالت آهن در ارگان‌های مختلف بدن جمع می‌شود. قلب یکی از عضلاتی است که با انباشته شدن آهن مواجه می‌شود. این مسئله به‌مرورزمان منجر به بزرگ‌شدن بطن چپ قلب خواهد شد. بزرگ‌شدن بطن قلب بر اثر تضعیف این عضله حاصل می‌شود.

بزرگی قلب در دوران بارداری

بسیاری از بانوان، بارداری را بسیار راحت می‌پندارند، ولی در صورت نادیده‌گرفتن این دوران سلامتی مادر به‌شدت با خطر مواجه می‌شود. یکی از عارضه‌های رایج در دوران بارداری بزرگ شدن قلب است که بر اثر مشکلات زیر به وجود می‌آید:
• بیماری عروق کرونر قلب
• مشکلات دریچه‌های قلب
• تپش غیرنرمال قلب
• ضعیف‌شدن
• عضله قلب
علاوه بر بیماری‌های فوق استرس نیز می‌تواند منجر به بیماری بزرگی قلب شود، اما چه افرادی بیشتر در معرض این بیماری قرار دارند؟ در ادامه به بررسی فاکتورهایی می‌پردازیم که احتمال بزرگی قلب را افزایش می‌دهد.

چه کسانی در خطر ابتلا به بزرگ شدن قلب هستند؟

حال که با علت بزرگ شدن قلب انسان آشنا شدید، در این قسمت به بررسی فاکتورهایی می‌پردازیم که خطر ابتلا به این بیماری را افزایش می‌دهند:
• فشارخون بالا: افرادی که فشارخون بالاتر از 90/140 میلیمتر جیوه دارند، بیشتر در خطر ابتلا به این بیماری هستند.
• ژنتیک: کسانی که یکی از نزدیک‌ترین افراد خانواده‌شان به این بیماری مبتلا شده‌اند، بیشتر در معرض بزرگی قلب قرار خواهند گرفت.
‌• بیماری عروق کرونر: درصد ابتلا به این بیماری در افرادی بیشتر است که چربی بالایی دارند و رگ‌هایشان مسدود شده است.
• حمله قلبی: تجربه حمله قلبی نیز می‌تواند زمینه‌ساز این بیماری باشد.
• بیماری مادرزادی قبلی: ساختار قلب چنین افرادی به‌گونه‌ای است که احتمال ابتلا به قلب بزرگ را افزایش می‌دهد.
• بیماری دریچه قلب: مشکلاتی از قبیل نارسایی دریچه میترال نیز زمینه‌ساز این بیماری است.

عوارض جانبی بزرگ شدن قلب چیست؟

عوارض ناشی از ابتلا به این بیماری به ناحیه‌ای از عضله قلب که بزرگ شده و علت بروز آن بستگی دارد. بااین‌حال بزرگی قلب عوارض متفاوتی برای بیمار داشته که 3 مورد از مهم‌ترین آن‌ها به شرح زیر هستند.

1. ایجاد لخته‌های خونی

بیماری بزرگ شدن قلب احتمال ایجاد لخته‌های خونی را در عضله و شریان‌های این عضو حیاتی بالا می‌برد. درصورتی‌که این لخته‌ها به جریان‌های وریدی راه پیدا کنند، گردش خون به ارگان‌های مختلف بدن با مشکل روبه‌رو شده و مسدود می‌شود. لخته‌های خونی خطر سکته را نیز افزایش می‌دهند. اگر این لخته‌ها وارد جریان خون منتهی به شش‌ها شوند، شرایط بیماری آمبولی ریه مهیا خواهد شد.

2. ناراحتی قلبی

بیماری بزرگ شدن قلب احتمال گشادی دریچه میترال و تریسکوپید را افزایش می‌دهد. در نتیجه در بازگشت خون به سمت عضله قلب مشکلاتی به وجود خواهد آمد. این عارضه همراه با صدایی وجودش را به اثبات می‌رساند. این صدا با عنوان غرغر قلب شناخته شده است. این مشکل خطر بسیاری را به همراه ندارد، ولی بهتر است برای درمان به پزشک معالج مراجعه کنید.

3. نارسایی قلبی

بزرگ‌شدن بطن چپ عارضه خطرناک و شدید نارسایی را به همراه دارد. بروز این بیماری قلب را ضعیف می‌کند و موجب کش‌آمدن بطن‌های آن می‌شود. این مسئله تا جایی ادامه پیدا می‌کند که دیگر قلب قادر نیست خون را به‌صورت بهینه در سرتاسر بدن پمپاژ کند.

بزرگ شدن قلب تا چه میزان خطرناک است؟

این بیماری در سطح‌های مختلفی بروز پیدا می‌کند. برخی مواقع بزرگ شدن قلب به اختلال در تپش و ضربان آن منجر می‌شود. درصورتی‌که ریتم ضربان قلب کند یا به حدی تند باشد که منجر به ضعف شود، زمینه ایست قلبی و در برخی مواقع مرگ ناگهانی ایجاد می‌شود. به همین خاطر بیشتر متخصصان توصیه می‌کنند که در صورت ابتلا به این بیماری تحت درمان قرار بگیرید.

6 راهکار تشخیص ابتلا به بیماری بزرگی قلب

درصورتی‌که هر یک از علائم بیماری بزرگی قلب را مشاهده کردید، توصیه می‌کنیم که به پزشک متخصص مراجعه نمایید. در این حالت پزشک با تجویز آزمایش‌های مختلف ابتلا شما به این بیماری را بررسی می‌کند.

1. آزمایش اشعه ایکس قفسه سینه

به‌وسیله اشعه ایکس پزشک به‌راحتی می‌تواند وضعیت قلب و ریه‌های شما را مورد بررسی قرار دهد. درصورتی‌که ابتلا شما به این بیماری توسط تصاویر اشعه ایکس ثابت شود، آزمایش‌های بیشتری برای اطمینان توسط متخصص تجویز می‌شود که در ادامه به معرفی آن‌ها خواهیم پرداخت.

2. الکتروکاردیوگرافی

در این آزمایش الکترودهایی به پوست بیمار متصل می‌شود که به ثبت گزارشی از فعالیت الکتریکی قلب منجر خواهد شد. ضربان و تپش قلب به‌صورت امواجی ثبت می‌شوند که علاوه بر مانیتور روی کاغذ پرینت خواهد شد. این آزمایش مشکلات ریتم قلب را تشخیص می‌دهد و آسیب‌های مرتبط با حمله قلبی را نشان می‌دهد.

3. اکوکاردیوگرافی

در این آزمایش به کمک امواج صوتی و تصاویر ویدئویی بیماری‌های مرتبط با قلب تشخیص داده می‌شود. در آزمایش اکوکاردیوگرافی دو بطن و دهلیز قلب به‌خوبی بررسی و ارزیابی خواهند شد. پزشک معالج به کمک این آزمایش از میزان بهینه بودن پمپاژ خون توسط قلب اطلاع پیدا می‌کند. پس از تشخیص حملات قلبی یا بزرگی بطن یا دهلیز متخصص به دنبال علت ابتلا به این بیماری خواهد بود.

4. آزمایش اضطراب

آزمایش اضطراب یا تست ورزش عملکرد قلب را به هنگام فعالیت بدنی بررسی می‌کند و گزارشی از آن ارائه می‌دهد. در این آزمایش بیمار فعالیتی مانند راه‌رفتن روی تردمیل یا راندن دوچرخه ثابت را انجام خواهد داد. در این حین تنفس، فشارخون و ریتم قلبی بیمار بررسی می‌شود.

5. سی‌تی‌اسکن یا آزمایش ام‌آرآی

در آزمایش‌های سی‌تی‌اسکن و ام‌آرآی تصاویری از قلب شما گرفته می‌شود. در آزمایش سی‌تی‌اسکن از امواج ایکس ری و در آزمایش ام‌آرآی از میدان آهنربایی و امواج رادیویی برای ثبت تصاویر کمک می‌گیرند. پزشک با مشاهده این تصاویر و تجویز آزمایش‌هایی دیگر خطر احتمال ابتلا به بیماری بزرگی قلب را بررسی می‌کند.

6. کاتتریزاسیون قلب و بیوپسی

در این آزمایش لوله باریکی به نام کاتتر از طریق کشاله ران وارد رگ قلب می‌شود. پس از آن نمونه کوچکی با عنوان بیوپسی از قلب بیمار استخراج خواهد شد. این نمونه در آزمایش‌هایی مورد بررسی و آنالیز قرار می‌گیرد. علاوه‌برآن با اندازه‌گیری میزان فشار دهلیزها و بطن‌ها شدت پمپاژ خون توسط قلب بررسی می‌شود. در حین این پروسه تصاویری از رگ‌های قلب بیمار ثبت خواهد شد.

درمان بزرگ شدن قلب چیست؟

همان‌طور که در ابتدای متن توضیح دادیم عدم درمان به‌موقع بزرگی قلب عواقب خطرناکی را به دنبال خواهد داشت و حتی ممکن است منجر به سکته و ایست قلبی شود. به همین خاطر در صورت مشاهده هر یک از علائم ذکر شده در متن فوق به پزشک معالج مراجعه نمایید. درمان‌های مختلفی برای این بیماری وجود دارد که برخی از آن‌ها به شرح زیر هستند.

درمان دارویی

پزشک متخصص برای درمان بزرگی قلب داروهایی از قبیل موارد زیر را تجویز می‌کند:
• دیورتیک‌ها: این دارو جهت کاهش آب و سدیم به‌منظور کم‌کردن فشار در قلب و رگ‌ها تجویز می‌شود.
• بتا بلاکرها: این دارو عملکرد قلب را بهبود می‌بخشد و به کاهش فشارخون کمک می‌کند.
• آنتی آریتمیک: این دارو موجب نرمال شدن ضربان و ریتم قلب می‌شود.
• آنتی کوگولان: این دارو احتمال ایجاد لخته‌های خونی را کاهش می‌دهد.
• محدودکننده‌های آنزیم آنژیوتنسین ACE: این دارو جهت بهبود پمپاژ و کاهش فشارخون تجویز می‌شود.
• مسدودکننده‌های گیرنده آنژیوتنسین ARBs: این دارو جایگزین ACE برای افرادی است که به این دارو حساسیت دارند.

درصورتی‌که درمان دارویی موجب بهبود این بیماری نشد، جراحی و کاشت دستگاه‌های زیر توصیه می‌شود.

دستگاه‌های پزشکی نرمال کننده ضربان قلب

دستگاه‌هایی وجود دارند که انقباض بطن چپ و راست را در زمان موردنیاز تنظیم می‌کنند. پزشکان کاشت این دستگاه را به کسانی پیشنهاد می‌دهند که در معرض خطر آریتمی قرار دارند. نام این دستگاه ICD است. ICD ورقه‌ای نازک بوده که ریتم قلب را تنظیم می‌کند. همچنین در مواقع لازم برای کنترل ضربان قلب شوک‌های الکتریکی به آن وارد خواهد کرد.

عمل جراحی

درصورتی‌که هر یک از درمان‌های فوق موجب بهبود بزرگ شدن قلب نشد، پزشک جراحی‌های زیر را جهت درمان این بیماری توصیه می‌کند:
• عمل جراحی دریچه قلب: درصورتی‌که بزرگی در قسمت دریچه قلب دیده شود، دریچه تعمیر یا تعویض خواهد شد.
• جراحی قلب باز عروق کرونر: درصورتی‌که بزرگ شدن قلب بر اثر بیماری عروق کرونر به وجود آمده باشد، این عمل پیشنهاد می‌شود.
• دستگاه کمک یار بطن چپ: جهت نارسایی قلب دستگاهی با عنوان LVAD در سینه ایمپلنت و کاشت می‌شود.
• پیوند قلب: درصورتی‌که هیچ یک از راهکارهای فوق نتیجه‌بخش نباشد، پزشک آخرین درمان؛ یعنی پیوند قلب را تجویز می‌کند.

راهکارهای خانگی درمان بزرگ شدن قلب

راه کارهای خانگی بیش از آنکه درمان‌کننده بیماری باشند، شدت آن را کم خواهند کرد. پزشکان و متخصصان راه‌حل‌هایی را برای بهبود بزرگی قلب پیشنهاد داده‌اند. برخی از این راهکارها به شرح زیر هستند:
• کاهش وزن
• ترک سیگار
• کاهش نمک در رژیم غذایی
• کنترل بیماری دیابت
• کنترل فشارخون
• داشتن ورزش و فعالیت بدنی زیر نظر پزشک معالج
• عدم مصرف نوشیدنی‌های حاوی الکل
• محدودکردن نوشیدنی‌های کافئین‌دار
• داشتن استراحت و خواب کافی

کلام آخر

بزرگ ‌شدن قلب از جمله عارضه‌های مرتبط با این ارگان حیاتی از بدن است. درصورتی‌که این بیماری نادیده گرفته شود، عواقب خطرناکی از قبیل ایست قلبی ممکن است دامن‌گیر شما شود. بهترین راهکار برای درمان و کنترل این بیماری آشنایی با علت وقوع آن است. به همین خاطر با معرفی علت و علائم سعی کردیم شما را در راستای پیشگیری و شناسایی به‌موقع این بیماری قرار دهیم.
در قدم آخر راه‌های درمان خانگی و تخصصی بیماری بزرگی قلب را معرفی و توضیح دادیم. شناخت کامل از بیماری آگاهی را جایگزین ترس و اضطراب می‌کند. با آگاهی کامل به مبارزه این بیماری بروید و روند سلامتی خویش را در پیش بگیرید. اگر می‌خواهید با انواع بیماری قلبی بیشتر آشنا شوید، با ما در مجله نوت روز آشنا شوید.

منابع : mayoclinic, heartandstroke, healthline