قدمت استفاده از چرم به نخستین تمدن‌های بشری برمی‌گردد؛ زمانی‌که انسان‌ها برای پوشاندن خود از پوست حیوانات استفاده می‌کردند. با گذشت زمان، چرم همانند بسیاری از دستاوردهای دیگر انسان تکامل پیدا کرد و به شکل‌های متنوع و پیشرفته‌ای که امروزه می‌شناسیم، تبدیل و عرضه شد. امروزه چرم انواع مختلفی دارد که هریک کاربردهای متفاوتی دارد.
یکی از انواع چرم که محبوبیت بالایی دارد چرم نرم است. چرم نرم به دلیل لطافت و کیفیت منحصر‌به‌فردش جایگاه ویژه‌ای در میان تولیدکنندگان و مصرف‌کنندگان پیدا کرده است. با این حال هنوز افراد زیادی هستند که دقیقاً نمی‌دانند چرم نرم چیست، چه ویژگی‌هایی دارد و در چه صنایعی کاربرد دارد؟
اگر با چرم و محصولات چرمی زیاد سر و کار دارید درباره تاریخچه چرم و مفهوم چرم نرم توصیه میکنیم بیشتر بدانید.
به چه چرمی چرم نرم می‌گویند؟
چرم نرم به چرمی گفته می‌شود که بافت آن نرم و انعطاف‌پذیر است. این نوع چرم معمولاً از پوست گوسفند یا بز تولید می‌شود. البته پوست این حیوانات پس از طی فرایندهای دباغی نرم، لطیف و فوق‌العاده انعطاف‌پذیر خواهند شد. مهم‌ترین ویژگی این چرم احساس لطافت و نرمی است که حین تماس با آن احساس می‌کنید.
چرا بعضی از چرم ها نرم ترند؟
نرم بودن چرم به عوامل مختلفی بستگی دارد. در حقیقت عواملی مانند مواد اولیه، فرایند تولید و دباغی می‌تواند بر نرمی چرم تاثیر بگذارد. از جمله عوامل تاثیرگذار بر نرم بودن چرم عبارتند از:
یک: نوع پوست و سن حیوان عاملی مهم در نرمی چرم
از آن‌جایی که چرم طبیعی از پوست حیواناتی چون گوسفند، گاو، کروکودیل، بز، کانگورو و … تهیه می‌شود و درجه سختی و نرمی پوست هر یک از این حیوانات با یکدیگر متفاوت است. از این‌رو اولین و مهم‌ترین فاکتور تعیین‌کننده نرمی چرم نوع پوست حیوان است. پوست بز و گوسفند نرمی و انعطاف‌پذیری بالایی دارند.
سن حیوانی که از پوستش چرم تهیه می‌شود نیز در نرمی آن تاثیر دارد. هر چه حیوانی جوان‌تر باشد، پوست آن نرم‌تر خواهد بود. علاوه‌‌براین شرایط پرورش در نرمی پوست حیوانات تاثیر می‌گذارد. حیوان‌هایی که در شرایط مناسبی از لحاظ خوراک و آب‌وهوا پرورش داده شده‌اند، پوستی سالم‌تر و نرم‌تر خواهند داشت.
دو: پردازش مکانیکی
در فرایند تولید چرم، پوست را به کمک دستگاه‌های مکانیکی می‌کشند و ورز می‌دهند، همین موضوع موجب نرم و منعطف شدن چرم خواهد شد. در حقیقت چگونگی پردازش مکانیکی موجب تولید انواع چرم نرم خواهد شد.
سه: فرایند دباغی
روش‌های مختلفی از قبیل گیاهی، شیمیایی و کرومی برای دباغی پوست حیوانات وجود دارد. روش انجام و مواد مورد استفاده در هر یک از این روش‌ها بایکدیگر متفاوت است. به همین خاطر خصوصیات چرم حاصل از روش‌های دباغی مختلف با یکدیگر فرق دارد.
اما به چه چرمی چرم نرم می گویند؟ چرمی که به روش کروم دباغی شده باشد، چرم نرم‌تری نسبت به سایر روش‌های تولید است. مدت زمان و کیفیت دباغی نیز از جمله عوامل موثر بر نرم بودن چرم هستند. پوست حیوانی که مدت زمان بیشتری تحت مواد شیمیایی و فرایند دباغی قرار بگیرد، ساختار نرم‌تری خواهد داشت.
چهار: استفاده از مواد نرم‌کننده در فرایند تولید چرم
در مراحل پایانی تولید چرم، نرم‌کننده و روغن‌هایی خاص به آن اضافه می‌شود که به نرم شدنش کمک خواهد کرد. مقدار و میزان نرم‌کننده‌ای که در فرایند تولید چرم اضافه می‌شود، متفاوت است؛ به همین خاطر درجه نرمی چرم‌ها نیز با یکدیگر متفاوت‌اند.
معرفی انواع چرم نرم
چرم نرم در انواع مختلفی دسته بندی می‌شود که بسته به نوع پوست حیوانات، فرآیند دباغی چرم و کاربرد آن متفاوت است. انواع مختلف چرم نرم به شرح زیر هستند:
چرم ناپا (Napa Leather): این چرم معمولاً از پوست گوساله یا بره تهیه می‌شود که سطحی صاف، لطیف و انعطاف‌پذیری دارد. از این چرم در تولید کیف، کفش، دستکش و روکش مبل بهره می‌برند.
چرم جیر (Suede): این چرم از لایه زیرین پوست حیوانات تهیه می‌شود و ظاهری مخملی و نرم دارد. از چرم جیر برای تهیه کیف، کفش و پوشاک بیشتر استفاده می‌کنند. این لایه از پرزدار و نرم پوست است.
چرم نوبوک (Nubuck): این چرم از بیرونی‌ترین لایه پوست حیوانات حاصل می‌شود که سطح آن حالت سمباده‌خورده، مخملی و نرم است. از این چرم بیشتر برای تولید کیف و کفش استفاده می‌شود.
چرم اشبالت (Split Leather): از لایه میانی پوست چرمی با عنوان چرم اشبالت تولید می‌شود که در تهیه محصولات لوکسی مانند دستکش و پوشاک کاربرد دارد.
چرم گیاهی نرم (Vegetable Tanned Leather): این چرم از مواد گیاهی و طبیعی تهیه می‌شود که بسیار نرم و لطیف است. از این چرم برای تولید کالای دست‌ساز می‌توان استفاده کرد.
ویژگی های چرم نرم
چرم نرم به‌خاطر ویژگی‌های ذاتی پوست حیوان و فناوری خاص آن ویژگی‌هایی کاربردی دارد که تشخیص این نوع چرم را از سایر انواع چرم راحت‌تر می‌کند. این ویژگی‌ها عبارتند از:
بافت لطیف و نرم
لطافت بارزترین ویژگی چرم نرم است. برای تشخیص چرم نرم در ابتدا بافت آن را لمس کنید. درصور‌تی‌که احساس کردید چرم، بافت لطیف و نرمی دارد، آن را خم کنید. به طور معمول خطوطی که بر اثر خم و تا کردن چرم روی آن ایجاد می‌شود، بلافاصله به حالت ابتدایی‌اش بر می‌گردد.
انعطاف؛ مهم‌ترین تفاوت
چرم نرم انعطاف‌پذیری بالایی دارد. به همین خاطر به راحتی می‌توانید آن را تا کنید؛ بدون این که ترک یا خطوط روی آن باقی بماند. این در حالی است که چرم‌های خشک و سخت مقاومت بالایی در برابر خم شدن از خود نشان می‌دهند. همچنین پس از خم کردن شاهد ترک‌ها و خطوطی روی آن‌ها خواهید بود.
کشسانی؛ ویژگی اصلی
کسی که می‌داند چرم نرم چیست و چه ویژگی‌هایی دارد، مقدار محدود کشسانی را از جمله مهم‌ترین خصوصیات این چرم معرفی خواهد کرد. در واقع برای پی بردن به نرم بودن چرم ابتدا آن را با فشار ملایمی بکشید. در صورتی‌که مقدار کمی کش آمد و پس از آن به حالت اولیه‌اش برگشت، می‌توان با اطمینان گفت که چرم نرم است.
سطح و ظاهر چرم
چرم نرم سطحی صاف، مات یا کمی براق دارد. بنابراین با دقت سطح چرم را بررسی کنید. این نکته را به خاطر داشته باشید که چرم نرم به خاطر کیفیت بالای دباغی‌اش ترک، ناهمواری یا زبری ندارد. برخی از انواع چرم نرم از قبیل نبوک و جیر سطحی مخملی دارند.
وزن چرم
وزن کم از جمله مهم‌ترین مزیت های چرم نرم است که برای ساخت و تولید محصولاتی مانند پوشاک کاربرد دارد. چرم نرم نسبت به سایر انواع چرم سبک‌تر است. به‌همین‌خاطر با مقایسه وزن انواع چرم نیز می‌توانید به نرم یا سخت بودن آن‌ها پی ببرید.
کاربرد چرم نرم
لطافت و انعطاف‌پذیری بالا مهم‌ترین مزیت های چرم نرم به شمار می‌آیند. به خاطر همین ویژگی‌ها از چرم نرم در زمینه‌های بسیاری استفاده می‌کنند که مهم‌ترین آن‌ها به شرح زیر هستند:
- صنعت مد و پوشاک: دوخت کت‌ها، دامن، شلوارهای چرمی و اکسسوری‌هایی مانند کیف، کمربند، کلاه و دستکش
- صنعت کیف و کفش: تولید کفش‌های راحتی، بوت و کیف‌های دستی
ساخت مبلمان و دکوراسیون داخلی: مبل‌های لوکس و راحتی، پوشش صندلی‌ها، کوسن‌ها و دیوارهای تزئینی - صنعت پزشکی: تولید انواع مختلف پروتز و تجهیزات پزشکی منعطف و سازگار با پوست
- لوازم جانبی خودرو: پوشش صندلی، فرمان و …
- محصولات ورزشی: تجهیزات ورزشی از قبیل توپ‌های فوتبال، دستکش‌های ورزشی و لباس ژیمناستیک
- صنایع دستی: اشیا تزئینی، دکوری و جلد کتاب‌های نفیس و …
چرم نرم به راحتی شکل می‌گیرد و به همین خاطر در حوزه‌های بسیاری کاربرد دارد، ولی در متن فوق به معرفی برخی از آن‌ها پرداختیم.
چگونه تشخیص دهیم که یک چرم نرم است؟
چرم‌ها در انواع مختلفی وجود دارند که هر یک از آن‌ها کاربردی خاص دارد. درصورت تشخیص اشتباهی چرم محصول نهایی ویژگی‌های مورد نظرتان را نخواهد داشت. روش‌های مختلفی برای تشخیص چرم نرم وجود دارند که برخی از آن‌ها عبارتند از:
- تا کردن چرم: چرم را تا کنید؛ در صورت باقی نماندن خط تا روی چرم، می‌توان گفت که چرم نرم است.
- اطلاع از نوع پوست حیوان: چرمی که از پوست بدن حیواناتی چون بز، بره و گوساله تهیه شده‌باشد، نرم است.
چرا چرم نرم انتخاب اول طراحان مد و دکوراسیون است؟
چرم نرم به دلیل داشتن ویژگی‌هایی چون انعطاف‌پذیری بالا، ظاهر و بافتی لطیف و زیبا، قابلیت رنگ‌پذیری، وزن کم و قابلیت شخصی‌سازی، انتخاب بسیاری از طراحان مد و دکوراسیون است.
5 نکته مهم برای نگهداری از محصولاتی که چرم‌شان نرم است
دوری از رطوبت: انواع چرم به‌خصوص چرم نرم باید دور از رطوبت و تماس با آب قرار گیرد؛ چراکه رطوبت می‌تواند باعث پوسیدگی، سفت شدن بافت و ترک‌خوردگی آن می‌شود.
استفاده از واکس‌های مخصوص چرم: واکس و کرم‌های مخصوص از خشک شدن بافت چرم جلوگیری می‌کند و نرمی و انعطاف‌پذیری آن را افزایش می‌دهد.
حفاظت از نور مستقیم خورشید: تابش مداوم نور خورشید به بافت چرم باعث از بین رفتن رطوبت مفید آن، خشک شدن و در نهایت ترک خوردنش می‌شود.
پاک‌سازی منظم: باقی ماندن گرد و غبار روی سطح چرم می‌تواند باعث آسیب به بافت و از بین رفتن ظاهر آن می‌شود.
نگهداری مناسب: محیط و نوع نگهداری از چرم نرم در ماندگاری بهتر و بیشتر آن تاثیرگذار است. چرم نرم باید در محیط خشک و خنک و کاورهای مناسب نگهداری شود.
چرم نرم یا سخت؟ کدام یک مناسب‌تر است؟
اینکه بین چرم نرم و چرم سخت کدام را برگزینید کاملا به نیاز شما و انتظاری که از محصول دارید برمی‌گردد. از آن‌جایی که چرم نرم انعاف‌پذیری بالایی دارد برای محصولاتی چون پوشاک، دستکش و برخی از کیف‌ها ماسب است.
باید بدانید که محصولات با چرم نرم، دوام کم‌تری دارند. در مقابل محصولات با چرم سخت در برابر سایش و … مقاوم است. این نوع چرم برای محصولاتی چون کمربند و کفش و… مناسب است. در واقع اگر زیبایی و لوکس بودن برای‌تان اهمیت دارد چرم نرم و اگر دوام و ماندگاری طولانی حائز اهمیت است؛ چرم سخت را انتخاب کنید.
چگونه چرم نرم اصیل را از تقلبی تشخیص دهیم؟
شخیص چرم طبیعی از مصنوعی کار دشواری نیست؛ اما تشخیص چرم نرم اصل شاید کمی دشوار باشد. برای این کار روش‌های زیر را امتحان کنید:
لمس بافت و سطح چرم: بافت چرم طبیعی نرم غیریکنواخت است و منافذ طبیعی دارد. در تماس با چرم نرم شما نرمی، لطافت و گرمای خاصی را احساس می‌کنید.
تست انعطاف: چرم نرم انعطاف‌پذیری بسیار بالایی دارد و بدون باقی ماندن رد یا ترکی روی آن کاملا تا می‌شود.
مزایا و معایب چرم نرم
چرم نرم مزایا و معایبی دارد که در تولید محصول باید به آن توجه کرد:
مزایا:
انعطاف‌پذیری
لطافت
وزن کم
تهویه‌پذیری
ظاهر شیک و لوکس
معایب:
حساس به خراش و پارگی
دوام کم
کلام آخر
چرم طبیعی نرم به عنوان یکی از انواع چرم معرفی می‌شود، ولی کمتر کسی پیدا خواهد شد که به طور کامل توضیح دهد چرم نرم چیست و چه ویژگی‌هایی دارد. این در حالی است که چرم نرم کاربردهای بسیاری در صنعت، پوشاک و مد دارد. بنابراین عدم آشنایی با چرم نرم می‌تواند منجر به استفاده نادرست از آن شود. در متن فوق سعی کردیم به طور کامل چرم نرم و تمامی ویژگی‌های آن را توضیح دهیم. امیدواریم به کمک این متن بتوانید به درستی از ویژگی‌های خارق‌العاده چرم نرم بهره‌مند شوید.
