15 روش نگهداری از چرم+روش های تمیز کردن

یکی از چالش‌ها و دغدغه‌های همیشگی علاقه‌مندان به محصولات چرم شیوه نگهداری و تمیز کرن آن است. از آنجایی که هزینه زیادی بابت چرم پرداخت می‌شود انتظار می‌رود با حفظ کیفیت طول عمر بالایی داشته باشد، اما باید بدانید که این مسئله تا حد زیادی به شیوه‌ی استفاده و نگهداری خود شما بستگی دارد. حتما برایتان پیش آمده که یکی از محصولات چرمی‌تان که رنگ آن روشن بوده، تغییر رنگ داده و تیره شده و یا آنکه پس از مدتی استفاده دچار تغییر حالت و از دست دادن جلوه‌ی اولیه‌اش شده باشد. شاید تابه‌حال با خودتان فکر می‌کردید این مسئله طبیعی است و پس از مدتی همه‌ی چرم‌ها دچار این مشکلات خواهند شد، اما باید بدانید که شما می‌توانید با رعایت یکسری اصول و نکات ساده محصول چرمی‌تان برای سال‌ها با ظاهر و کیفیتی مشابه روز اول استفاده کنید. در ادامه به 15 نکته کاربردی و در عین حال ساده در رابطه با نگهداری از چرم اشاره کرده‌ایم که با رعایت آن‌ها می‌توانید به حفظ کیفیت و افزایش طول عمر هر محصول چرمی کمک کنید. البته نگران تمیز کردن و احیا محصولات چرمی قدیمی‎تان هم نباشید؛ چند روش ساده برای تمیز کردن آن‌ها را در ادامه بخوانید.

15 نکته نگهداری از چرم

1. پاک کردن گرد و غبار از روی چرم

گرد و غبار و کثیفی روی چرم به مرور زمان باعث کدر شدن و از بین رفتن براقیت آن می‌شود. یک چربی طبیعی مفید در چرم وجود دارد که گرد و غبار باعث جذب شدن آن و در نتیجه خشک شدن، کاهش انعطاف‌پذیری و ترک خوردن سطح چرم می‌شود. همچنین گرد و غباری که از سطح چرم پاک نشود ممکن است در صورت ترکیب با رطوبت یا عرق باعث ایجاد لکه‌هایی شود که تمیز کردن آن بسیار دشوار است. باید دقت داشته باشید که اگر گرد و غبار و کثیفی به عمق چرم نفوذ کند، تمیز کردن آن بسیار سخت می‌شود؛ بنابراین بهتر است به طور مرتب سطح چرم را با یک پارچه نرم و خشک تمیز کنید.

2. پرهیز از قرار دادن چرم نزدیک حرارت

یکی از نکات دیگری که برای نگهداری از چرم باید به آن دقت کنید پرهیز از قرار دادن چرم در مجاورت حرارت است. حرارت، رطوبت میان بافت چرم را تبخیر می‌کند و موجب خشکی و ترک خوردگی آن می‌شود. دمای بالا همچنین باعث تغییر رنگ و تغییر شکل طبیعی چرم می‌شود.
اگر با کنار حرارت قرار دادن چرم هیچ‌یک از آسیب‌های ذکر شده هم مشاهده نشود، قطعا تغییرات شیمیایی رخ داده‌است که کم‌ترین تاثیر آن کاهش دوام و استحکام چرم است.

3. دور از تابش مستقیم نور خورشید قرار گیرد

تابش نور مستقیم به سطح چرم باعث تغییر رنگ و کم‌رنگ شدن آن می‌شود؛ چرا که اشعه‌های فرابنفش(uv) نور خورشید رنگدانه‌های موجود در بافت چرم را تجزیه کرده و از بین می‌برد. حرارت حاصل از نور خورشید نیز رطوبت موجود در بافت چرم را از بین برده و باعث خشکی، کاهش انعطاف‌پذیری و در نتیجه ترک روی سطح چرم می‌شود. همچنین قرار گرفتن چرم در معرض نور آفتاب باعث کاهش طول عمر چرم می‌شود.
بنابراین توصیه می‌شود برای جلوگیری از اثرات مخرب نور آفتاب بر چرم از محصولات محافظتی ضد اشعه و مرطوب‌کننده‌های مخصوص چرم استفاده کنید.

4. پرهیز از قرار دادن چرم در محل مرطوب و خیس

رطوبت و آب روی چرم باعث ایجاد لکه‌ها و تغییر رنگ می‌شوند، در واقع نفوذ آب به بافت چرم باعث ایجاد تغییرات ساختاری و باقی گذاشتن لکه‌های تیره می‌شود. اگر چرم برای مدتی در معرض حرارت باشد و سپس خشک شود، رطوبت طبیعی خود را از دست می‌دهد و دچار ترک خوردگی می‌شود.
قرار گرفتن چرم در مجاورت رطوبت و بدون تهویه مناسب باعث رشد کپک و قارچ نیز می‌شود. علاوه‌بر این‌ها زمانی که چرم رطوبت را جذب می‌کند بزرگ شده و تغییر شکل می‌دهد و پس از خشک شدن هم ایجاد چروک کرده و ظاهر اولیه چرم را از بین می‌برد.

5. عدم استفاده از مواد شیمیایی و تمیزکننده‌های قوی

استفاده از شوینده‌های قوی، تینر، سفیدکننده‌ها و … روی چرم مطلقا ممنوع بوده و نه تنها موجب تمیز شدن چرم نمی‌شود بلکه بافت چرم را کاملا از بین می‌برد. مواد موجود در شوینده‌ها با رنگدانه‌های چرم واکنش می‌دهند و موجب تغییر رنگ یا ایجاد لکه می‌شوند. الکل و حلال‌های نظیر الکل که اغلب شوینده‌ها وجود دارد، چربی طبیعی بافت چرم را از بین می‌برد و باعث خشکی و ترک‌خوردگی می‌شود.
پوسته‌پوسته شدن، زبری و کاهش طول‌عمر از اثرات مخرب مواد شوینده بر چرم است.

6. عدم تحت فشار قرار دادن چرم

تحت فشار قرار دادن چرم ظاهر و بافت چرم را تحت تاثیر قرار می‌دهد. فشار روی چرم باعث ایجاد چین و چروک روی سطح چرم و تغییر شکل ظاهری آن می‌شود. اگر مقدار فشار روی چرم زیاد باشد حتی باعث از بین رفتن انعطاف و ترک‌خوردگی آن می‌شود. بنابراین بهتر است محصولات چرمی را در محلی که تحت فشار باشند قرار ندهید و یا از پرکننده‌های کاغذی و نرم برای حفظ فرم ظاهری آن‌ها استفاده کنید.

7. خشک کردن آب از روی چرم

اگر قطرات آب روی چرم باقی بمانند علاوه‌بر ایجاد لک روی آن موجب تغییر رنگ، رشد کپک و قارچ و ترک‌خوردگی می‌شوند. همچنین ممکن است با نفوذ به بافت چرم نواحی ناهموار و چروکیدگی ایجاد کنند.
بنابراین توصیه می‌شود که تا حد امکان از قرار دادن محصول چرمی در معرض خیس شدن جلوگیری شود. اما اگر به هر دلیلی سطح چرم خیس شد، لازم است که بلافاصله با یک پارچه نرم آب روی آن را خشک کرده و در هوای آزاد قرار دهید تا اگر رطوبت به سطح چرم نفوذ کرده از آن خارج شود.

8. استفاده از اسپری های ضد آب مخصوص چرم

اسپری‌های ضد آب مخصوص چرم با ایجاد یک لایه محافظ روی سطح چرم، آن را در برابر آب و مایعات مختلف مقاوم می‌کنند. این اسپری‌ها از موادی چون سیلیکون، فلوئورپلیمرها و موم‌ها تشکیل شده‌اند که با قرار گرفتن روی سطح چرم لایه‌ای نازک ایجاد کرده که آب و مایعات را دفع می‌کند.
البته این اسپری‌ها مانع تنفس‌پذیری چرم نمی‌شوند و رطوبت طبیعی لازم به بافت چرم می‌رسد. لایه‌ی ایجاد شده توسط این اسپری‌ها از نفوذ آلودگی و گرد و غبار هم جلوگیری می‌کند.

9. عدم اصابت اشیاء نوک تیز به چرم

کشیدن اشیاء نوک تیز روی چرم باعث خراشیده شدن و پاره شدن آن می‌شود. حتی اگر پارگی سطحی باشد ممکن است محل خراش دچار تغییر رنگ شود. بنابراین از برخورد اشیاء تیز به سطح چرم خودداری کنید.

10. عدم استفاده از محصولات مراقبتی متفرقه و دارای پارافین

استفاده از محصولات مراقبتی متفرقه و دارای پارافین شاید برای مدتی موقت تاثیر مثبتی داشته باشند و باعث براق و ضدآب شدن چرم شود؛ اما با گذشت زمان اثرات منفی بروز می‌کنند. محصولات مراقبتی که با مواد خوب و مرغوبی فرموله نشده باشند، منافذ چرم را مسدود کرده و تنفس‌پذیری چرم را تحت تاثیر قرار می‌دهد.
همچنین مواد شیمیایی استفاده شده در برخی واکس‌های مراقبتی متفرقه با رنگدانه‌های چرم واکنش می‌دهد و باعث تغییر رنگ و ایجاد لکه می‌شود.
چسبندگی پارافین گرد و غبار را به سطح چرم جذب می‌کند و باعث کثیفی و آسیب به بافت آن می‌شود. استفاده از چنین محصولاتی تنها از طول عمر و کیفیت محصول چرمی می‌کاهد.

11. استفاده از نرم کننده ها و مرطوب کننده های مخصوص چرم

استفاده از انواع نرم‌کننده‌ها و مرطوب‌کننده‌های مخصوص چرم علاوه‌بر تاثیرات مثبتی که بر جلوه و ظاهر چرم دارند، موجب افزایش طول‌عمر و ماندگاری نیز می‌شوند. استفاده از این محصولات رطوبت و انعطاف چرم را حفظ کرده و از ترک خوردن و از بین رفتن ظاهر آن جلوگیری می‌کند. البته باید توجه کنید که استفاده بیش از حد از این محصولات تاثیر منفی دارند.

12. آویزان کردن تن‌ پوش‌های چرمی

آویزان کردن تن‌پوش‌های چرمی روی آویز‌های پهن و محکم که وزن لباس را یکنواخت توزیع می‌کنند، از تغییر فرم آن‌ها جلوگیری می‌کند. همچنین با آویزان کردن تن‌پوش‌های چرمی از ایجاد چروک روی آن‌ها جلوگیری می‌شود.

13. تهیه محصولات چرمی با سایز مناسب

انتخاب سایز مناسب برای محصولات چرمی نکته مهمی است که عدم رعایت آن باعث تغییر فرم ظاهری و کاهش طول عمر این محصولات می‌شود. اگر محصول چرمی برای‌تان تنگ و کوچک باشد دچار چروک، کشیدگی، تغییر شکل و باز شدن درز و دوخت‌ها می‌شود. سایز نامناسب در چرم باعث کاهش راحتی، عدم کارایی و کاهش طول‌عمر می‌شود.

14. عدم استفاده از کاورهای نایلونی و پلاستیکی

کاورهای نایلونی و پلاستیکی از تبادل هوا جلوگیری کرده و مانع از تنفس‌پذیری چرم می‌شود. همین امر باعث افزایش رطوبت داخل کاور و در نتیجه ایجاد کپک می‌شود. همچنین اگر دمای محیط بالا باشد ممکن است پلاستیک نرم شده و به سطح چرم بچسبد. تغییر رنگ و کاهش براقیت هم از دیگر آثار مخرب کاورهای نایلونی و پلاستیکی روی محصولات چرم است.

15. استفاده از انواع واکس و کرم های مراقبتی

استفاده از واکس و کرم‌های مراقبتی علاوه‌بر تاثیری که بر ظاهر محصولات چرمی می‌گذارند، باعث افزایش طول‌عمر و کیفیت آن‌ها نیز می‌شوند. این واکس و کرم‌ها به‌گونه‌ای فرموله شده‌اند که باعث رطوبت رسانی و حفظ رطوبت طبیعی چرم می‌شوند. برخی از این محصولات خاصیت ضدآبی در چرم ایجاد می‌کنند و از نفوذ قطرات آب به داخل بافت آن جلوگیری می‌کنند. همچنین در برخی از این محصولات فیلترهای uv مانع از تاثیر نور خورشید بر آن‌ها می‌شود.

روش های تمیز کردن چرم

بهترین روش طبیعی نگهداری از چرم تمیز کردن اصولی و منظم آن است. برای تمیز کردن چرم روش‌های مختلفی وجود دارد که متناسب با نوع، رنگ و جنس چرم محصولتان می‌توانید از یکی از این روش‌ها استفاده کنید. البته توجه داشته باشید که همه روش‌هایی که در ادامه ذکر می‌کنیم را ابتدا در بخش کوچکی از محصولتان تست کرده و سپس برای تمیز کردن کل قسمت‌ها استفاده کنید.

روش یک. صابون، شامپو یا تمیزکننده های خیلی ملایم

ابتدا گرد و غبار سطح چرم را با یک دستمال نرم و خشک بگیرید. سپس یک دستمال نرم و تمیز را به محلول آب و شوینده آغشته کرده و با حرکات دورانی و ملایم روی چرم بکشید. سپس با قرار دادن چرم در هوای آزاد اجازه دهید به طور طبیعی خشک شود.

روش دو. روغن زیتو و لیمو

تمیز کردن چرم با ترکیب روغن زیتون و آب لیمو تازه یکی از روش‌های خیلی خوبی است که درخشندگی و لطافت چرم را هم حفظ م‌کند. روغن زیتون و آب لیمو را به گونه‌ای که نسبت روغن زیتون دو برابر آب لیمو باشد با هم ترکیب کنید. محلول را حسابی تکان دهید و بعد از تست روی قسمتی کوچک؛ به باقی قسمت‎‌ها اسپری کنید. محلول را با یک پارچه نرم و با حرکات دورانی روی چرم بکشید. سپس با یک پارچه دیگر اضافات محلول را از روی چرم پاک کنید. در آخر محصول چرمی را در هوای آزاد قرار دهید و اجازه دهید به طور طبیعی خشک شود.

روش سه. سرکه سفید و آب مقطر

ترکیب سرکه سفید و آب مقطر یکی از بهترین تمیزکننده‌های طبیعی است. سرکه خاصیت ضدعفونی کنندگی دارد و آب مقطر هم از باقی گذاشتن لکه جلوگیری می‌کند. سرکه سفید علاوه‌بر حذف باکتری‌ها به دفع بوی نامطبوع هم کمک می‌کند؛ از این رو برای تمیز کردن کفش‌های چرمی گزینه مناسبی است. محلول را به شکل دورانی روی چرم بکشید و سپس اجازه دهید در هوای آزاد خشک شود.

روش چهار. الکل

الکل 70 درصد نیز برای تمیز کردن چرم مناسب است. برای رقیق و ملایم‌تر شدن آن نیز می‌توانید آن را با کمی آب مقطر ترکیب کنید. یک پارچه نرم را به الکل آغشته کنید و با فشردنش اضافات را از آن خارج کنید. همین که پارچه کمی مرطوب باشد کافی است. پس از تست روی محل کوچکی، باقی قسمت‎‌ها را نیز تمیز کنید. محصول چرمی را در هوای آزاد قرار دهید و اجازه دهید خشک شود.

روش پنج. صابون کاستیل

یک قاشق چای خوری صابون کاستیل را با یک فنجان آب مقطر ترکیب کنید و پارچه آغشته به محلول را روی چرم بکشید و سپس اضافات محلول را با یک پارچه تمیز پاک کنید. در آخر محصول چرمی را در هوای آزاد قرار دهید.

روش شش. واکس های تمیز کننده

استفاده از واکس و کرم‌های تمیزکننده مخصوص چرم یکی از مططمئن‌ترین روش‌هاست. البته باید توجه داشته باشید که حتما از محصولات مرغوب و باکیفیت بازار استفاده کنید، چرا که استفاده از محصولات مراقبتی متفرقه تنها باعث آسیب به بافت محصول چرمی‌تان خواهد شد. مقداری از واکس یا کرم را روی پارچه یا اسفنج مخصوص بزنید و به همه‌ی قسمت‌های کفش بمالید.

علت تیره و سیاه شدن چرم قهوه ای

تغییر رنگ، تیره و سیاه شدن چرم قهوه‌ای می‌تواند به دلایل متعددی رخ دهد. این دلایل می‌توانند به عوامل محیطی و یا نحوه نگهداری مربوط باشند. برخی از این عوامل عبارتند از:

1. تجمع آلودگی و چربی
2. رطوبت و خیسی
3. قرار گرفتن در معرض نور خورشید
4. استفاده از محصولات مراقبتی و واکس‌های متفرقه
5. فرسایش طبیعی

نحوه تمیز کردن چرم سفید

تمیز کردن چرم سفید نسبت به سایر رنگ‌های چرم دشوارتر است. برای این کار مقداری صابون کاستیل را با آب مخلوط کرده و محلول را ابتدا در بخش کوچکی از محصول چرمی تست کنید. سپس با استفاده از یک پارچه میکروفایبر یا برس نرم به باقی قسمت‌های محصول بزنید. پس از گذشت چند ثانیه اضافات محلول را از روی چرم پاک کنید و صبر کنید تا خشک شود.

انواع نرم کننده های چرم

برای جلوگیری از خشک شدن و ایجاد ترک روی چرم لازم است که پس از تمیز کردن از انواع نرم‌کننده‌ها استفاده کرد. این کار به حفظ لطافت و درخشندگی چرم هم کمک می‌کند.
انواع نرم‌کننده‌های چرم عبارتند از:

1. روغن‌های طبیعی نظیر روغن مینک، روغن نارگیل، روغن زیتون و روغن آووکادو
2. واکس‌های طبیعی و کرم‌های چرم نظیر واکس زنبور عسل(beeswax)
3. نرم‌کننده‌های تجاری نظیر بالم‌ها، لوسیون‌ها و روغن‌های مخصوص
4. شیر چرم