شاید درگذشته‌ای نه‌چندان دور استفاده از مولتی‌ویتامین‌ها تنها برای افرادی که با کمبود مواد مغذی مواجه شده بودند از طریق پزشک متخصص تجویز می‌شد. این روزها با پیشرفت علم داروسازی مولتی‌ویتامین‌های مخصوصی تولیدشده‌اند که به‌صورت تخصصی نیاز بدن افراد را تأمین می‌کند. در این میان پزشکان به نیاز بدن مادران باردار نیز توجه کرده‌اند. علم پزشکی به این سمت پیش رفته که قبل از بارداری نیازهای بدن بانوان را در این دوره حساس شناسایی کرده و با استفاده از مولتی‌ویتامین‌های مشخص این نیازها را تأمین می‌کند.
اگر شما هم قصد دارید در آینده‌ای نه‌چندان دور حس مادر شدن را تجربه کنید، باید نیازهای بدن خود را بشناسید. نیازهای بدن به مواد مغذی با مولتی ویتامین قبل از بارداری رفع می‌شود. اگر شما هم می‌خواهید این مواد را بیشتر بشناسید با مجله نوت روز همراه باشید.
ضرورت استفاده از مولتی ویتامین قبل از بارداری
از زمانی که همسران با یکدیگر تصمیم می‌گیرند که برای بارداری اقدام کنند تا زمانی که حاملگی شروع می‌شود، زمان مشخص و تعیین‌شده‌ای وجود ندارد. به همین دلیل از همان تصمیم‌گیری‌های اولیه برای اقدامات بارداری باید به مکمل های قبل از بارداری نیز توجه شود. علاوه بر برنامه‌ریزی‌هایی که برای مشورت با پزشک باید انجام دهید، کنار گذاشتن رفتارهای ناسالم و تأمین نیازهای بدن نیز باید در دستور کار قرار بگیرد.
پزشک متخصص زنان با توجه به نتایج آزمایش‌ها و علائم بالینی شما تشخیص می‌دهد که کدام‌یک از مواد مغذی برای بدن شما موردنیاز است. ازآنجایی‌که مصرف مواد مغذی در دوران بارداری بیشتر می‌شود، اگر هرکدام از این ریزمغذی‌ها در بدن کم باشد، مادر و جنینش در این دوران با مشکل مواجه می‌شوند.
جالب اینجاست که جنین کوچک و دوست‌داشتنی شما درواقع انرژی و ریزمغذی‌های بدن شما را تخلیه می‌کند. به همین دلیل است که احتمالاً در طول 9 ماه بارداری منابع مفیدی از ویتامین‌ها و ریزمغذی‌های بدنتان با کمبود مواجه شود. تنها کاری که باید بکنید این است که ذخیره کنید و بدن خود را قوی نگه‌دارید. در ادامه باهم ویتامین های لازم قبل از بارداری را می‌شناسیم.
مهم‌ترین مکمل های قبل از بارداری
مصرف قرص و ویتامین‌های قبل از بارداری باید تقریباً سه ماه پیش از اقدام به باردارشدن شروع شود؛ زیرا تخمک‌ها از سه ماه مانده به آزاد شدن شروع به رشد می‌کنند. در ادامه به مهم‌ترین مکمل‌های پیش از بارداری برای پدر و مادرهای آینده اشاره میکنیم.
اسید فولیک؛ سیستم عصبی سالم
از مهم‌ترین و مفیدترین ویتامین‌های مصرفی توصیه‌شده قبل از بارداری، اسید فولیک است. اسید فولیک یا ویتامین B9 از بروز مشکلات مغزی و عصبی جنین جلوگیری می‌کند. این ویتامین با افزایش تولید گلبول‌های قرمز باعث پیشگیری از کم‌خونی می‌شود. اسید فولیک بر رشد و شکل‌گیری مغز و نخاع جنین تأثیرگذار است. کمبود این ویتامین در سه‌ماهه‌ی اول بارداری برای جنین بسیار خطرناک بوده و ریسک بروز مشکلات زیر را بالا میبرد:
• رشد ناکافی جنین
• زایمان زودرس
• وزن پایین نوزاد هنگام تولد
• نقص‌های مغزی و لوله‌ی عصبی در جنین
• کم‌خونی مادر
• شکاف لب و کام در جنین
• پره‌اکلامپسی (مسمومیت در بارداری)
اسید فولیک به‌طور طبیعی در مرکبات، غلات، سبزیجات با برگ‌های سبز تیره، برنج، عدس، بادام‌زمینی و جگر وجود دارد. چون بدن ما نمی‌تواند این ویتامین را به مقدار زیاد ذخیره کند؛ بهتر است علاوه بر استفاده‌ی منابع خوراکی طبیعی، مکمل نیز مصرف شود. مقدار مجاز مصرف اسید فولیک قبل از بارداری، روزانه 400 میکروگرم است، اما به‌هیچ‌وجه مصرف خودسرانه مکمل‌ها بدون نظر پزشک توصیه نمی‌شود.
ویتامین C؛ زایمان بدون مشکل
مهم‌ترین مولتی ویتامین قبل از بارداری طبق نظر پزشکان متخصص ویتامین سی است. مصرف ویتامین C قبل از بارداری هم برای زنان و هم مردان ضروری به‌حساب می‌آید. این ویتامین به تقویت باروری اسپرم و تخمک کمک می‌کند. علاوه بر آن ویتامین سی تحرک اسپرم‌ها را بیشتر کرده و راحت‌تر و سریع‌تر به‌طرف تخمک حرکت می‌کنند که درنتیجه لقاح با موفقیت بیشتری انجام شود. مصرف ویتامین C از اختلالات کروموزومی و سقط‌جنین جلوگیری کرده، سیستم ایمنی را تقویت می‌کند و میزان جذب آهن در بدن را افزایش می‌دهد.
ویتامین سی به‌طور طبیعی در میوه‌هایی مثل پرتقال، توت‌فرنگی، هندوانه، گوجه‌فرنگی و سبزیجات با برگ‌های سبز تیره وجود دارد. مقدار مجاز مصرف روزانه‌ی این ویتامین قبل از اقدام به بارداری 75 میلی‌گرم است.
آهن؛ باروری موفق
کاهش گلبول‌های قرمز یا کمبود آهن در خون احتمال ناباروری بالا می‌رود. گلبول‌های قرمز حاوی آهن هستند و به بافت‌ها و ارگان‌های بدن ازجمله رحم و تخمدان‌ها اکسیژن می‌رسانند. درنتیجه کمبود آهن باعث ضعیف شدن تخمک‌ها می‌شود. کم‌خونی و فقر آهن مانع تقسیم سلول‌های جنین شده و امکان سقط در مراحل اولیه‌ی رشد را افزایش می‌دهند.
توصیه می‌شود خانم‌هایی که مشکل کم‌خونی دارند، سه ماه قبل از اقدام به بارداری مصرف قرص آهن را شروع کنند. هنگام استفاده از مکمل‌های آهن دقت کنید که حاوی مواد مغذی افزایش‌دهنده‌ی جذب آهن مثل ویتامین B12، اسید فولیک و ویتامین C نیز باشند. آهن به‌طور طبیعی در گوشت گاو، مرغ، میگو، ماهی، کشمش، انجیر، غلات و اسفناج موجود است. مقدار مجاز مصرف روزانه‌ی مکمل‌های آهن قبل از بارداری 18 میلی‌گرم است.
ویتامین E؛ تنظیم دوران تخمک‌گذاری
مصرف این ویتامین مانند ویتامین C برای زنان و مردان قبل از بارداری مهم است. ویتامین E به‌عنوان آنتی‌اکسیدانی قوی از اسپرم‌ها محافظت می‌کند و امکان باروری را بالا میبرد. مصرف این ویتامین چرخه‌ی تخمک‌گذاری را تنظیم می‌کند که زنان بتوانند به‌راحتی این دوره را تشخیص دهند و اقدام به بارداری کنند.
ویتامین E با خون‌رسانی به آندومتر، احتمال لانه گزینی تخمک بارورشده را بیشتر می‌کند. این ویتامین به‌طور طبیعی در زیتون، کیوی، اسفناج، کدو‌حلوایی، تخمه آفتابگردان و انبه وجود دارد. مقدار مجاز مصرف ویتامین E روزانه 15 میلی‌گرم است.
ویتامین B12؛ حفاظت از سیستم متابولیک جنین
ویتامین B12 به تشکیل گلبول‌های قرمز خون، محافظت از DNA تخمک، حفاظت از سیستم عصبی جنین و افزایش تعداد اسپرم‌ها کمک می‌کند. کمبود این ویتامین سیستم متابولیک جنین را به خطر می‌اندازد.
مصرف فست فود‌ها و کشیدن سیگار باعث کمبود ویتامین B12 در بدن می‌شود. خانم‌هایی که در رژیم غذایی قبل از باردار خود از این ویتامین استفاده نمی‌کنند، بیشتر در معرض خطر زایمان زودرس هستند. این ویتامین به‌طور طبیعی در میگو، لبنیات، جگر و گوشت قرمز وجود دارد. مقدار مصرف روزانه‌ی ویتامین B12 4/2 میکروگرم است.
ویتامین D؛ رشد کامل استخوان‌ها
ویتامین D دیگر مولتی ویتامین قبل از بارداری است که به‌طور طبیعی با حضور در معرض تابش مستقیم آفتاب جذب بدن می‌شود. اگر در هفته حداقل 2 بار به مدت نیم ساعت زیر نور خورشید نباشید، باید مصرف ویتامین D را شروع کنید. کمبود این ویتامین ریسک بروز موارد زیر را بالا میبرد:
• سقط‌جنین مکرر
• پوکی استخوان مادر
• فشارخون بارداری
• دیابت بارداری
• زایمان زودرس
• نرمی استخوان در نوزادان
• کندی رشد استخوان‌های جنین
• مسمومیت در بارداری
ویتامین D در جذب کلسیم، تأمین املاح موردنیاز بدن و تنظیم تراکم استخوان نقش دارد. تحقیقات علمی اخیر اهمیت تأثیر این ویتامین بر سیستم ایمنی، مغز و سیستم تولیدمثل را نیز نشان داده است. خانم‌هایی که میزان کافی از این ویتامین را مصرف می‌کنند، شانس بارداری بیشتری دارند. مکمل ویتامین D باید با تجویز پزشک استفاده شود؛ زیرا مقدار بالای آن در خون باعث بروز مسمومیت می‌شود و برای مادر و جنین مشکل‌آفرین خواهد شد. مقدار مجاز مصرف ویتامین D3 روزانه IU600 است.
کلسیم؛ استخوان‌های سالم
هر خانم قبل از باردارشدن روزانه به 1000 میلی‌گرم کلسیم نیاز دارد. این مقدار در مولتی‌ویتامین‌ها موجود نیست؛ بنابراین باید از مکمل‌های کلسیم استفاده شود. مادرانی که کلسیم مصرف می‌کنند کمتر در معرض ابتلا به پره‌اکلامپسی قرار می‌گیرند علاوه بر آن ریسک سقط‌جنین در این مادران نیز پایین‌تر است. به همین دلیل باید از خوراکی‌های طبیعی حاوی کلسیم مثل لبنیات به همراه مکمل‌های آن استفاده شود که سلامت نوزادتان تأمین باشد.
ویتامین B6؛ تنظیم چرخه تخمک‌گذاری
پرولاکتین در بدن زنان باعث نامنظم شدن چرخه‌ی تخمک‌گذاری می‌شود. ویتامین B6 با کاهش پرولاکتین به تنظیم آن کمک می‌کند. این ویتامین همچنین قند خون را تنظیم کرده، ریسک زایمان زودرس را کاهش می‌دهد و از نقص‌های متابولیکی جنین جلوگیری می‌کند.
ویتامین B6 به‌طور طبیعی در ماهی، اسفناج، کرفس، جگر، موز، میوه خشک، چغندر و لوبیا‌چیتی وجود دارد. با مصرف روزانه 10 میلی‌گرم از این مولتی ویتامین قبل از بارداری، تهوع صبحگاهی کمتری در دوران حاملگی تجربه می‌کنید.
روی؛ بارداری موفق
روی (Zn) ماده‌ای معدنی است و مصرف آن قبل از بارداری برای زنان و مردان مفید است. روی باعث تقویت باروری و تخمک‌گذاری زنان شده و تعداد اسپرم در مردان و سطح هورمون تستوسترون را افزایش می‌دهد. علاوه بر آن با مصرف روی شانس باروری را بالا می‌رود. توصیه می‌شود خانم‌ها روزانه 8 میلی‌گرم و آقایان 11 میلی‌گرم روی مصرف کنند.
اسید چرب امگا 3؛ تکامل مغز جنین
زنانی که امکان بارداری به‌صورت طبیعی را ندارند و از روش IVF یا لقاح مصنوعی استفاده می‌کنند، باید قبل از اقدام به بارداری، مصرف مکمل امگا 3 را در برنامه غذایی خود قرار دهند. این اسید چرب به تکامل مغز جنین کمک می‌کند.
بدن انسان توانایی ساخت امگا 3 را ندارد، پس با مصرف مواد غذایی مثل روغن ماهی یا آجیل نیاز بدن به آن را باید تأمین کرد. مقدار مجاز مصرف امگا 3 روزانه 200 میلی‌گرم است.
ید؛ تکامل سیستم عصبی جنین
ید (Iodine) ماده‌ای معدنی است که نقش مهمی در تکامل مغز و سیستم عصبی جنین دارد. مصرف نمک یددار می‌تواند این ماده را در بدن تأمین کند. عدم مصرف و جذب ید کافی توسط مادران باردار ریسک تولد نوزادانی با کم‌کاری تیروئید یا گواتر را بیشتر می‌کند. بهتر است نمک یددار به همراه مکمل‌های ید و اسیدفولیک مصرف شود. مقدار مجاز مصرف ید قبل از بارداری، روزانه 190 تا 220 میکروگرم است.
بهترین مولتی ویتامین برای اسپرم
تعداد کل اسپرم‌های داخل مایع منی یک مرد و همچنین تحرک هرکدام در بارور کردن تخمک مؤثر است. بعضی از ویتامین‌ها و مواد معدنی می‌توانند سلامت اسپرم‌ها را بالا ببرند. در اینجا به‌طور خلاصه برخی از آن‌ها را معرفی میکنیم.
ویتامین C؛ منبع غنی از آنتی‌اکسیدان
بدن انسان قابلیت تولید ویتامین سی را ندارد. درنتیجه باید از مواد غذایی حاوی این آنتی‌اکسیدان قوی استفاده کند. این ویتامین باعث افزایش تعداد و تحرک اسپرم‌ها می‌شود. ویتامین C را می‌توان به‌صورت قرص تحت نظر و تجویز پزشک استفاده کرد.
ویتامین B12؛ محافظ DNA
ویتامین B12 باعث افزایش تعداد اسپرم‌ها، جنبش آن‌ها برای حرکت کردن به سمت تخمک، بارور کردن آن و جلوگیری از آسیب دیدن DNA سلول‌های اسپرم می‌شود. به همین دلیل آقایان هم باید اطلاعات دقیقی از مولتی ویتامین قبل از بارداری و تأثیر آن بر سلامت نوزادشان داشته باشند.
ویتامین E؛ برای افزایش قدرت باروری
ویتامین E از غشای سلولی اسپرم در برابر آسیب محافظت می‌کند. ترکیب ویتامین C و E بر قدرت باروری مردان تأثیر دارد. ویتامین ای یکی از ترکیبات قرص‌های مولتی ویتامین قبل از بارداری برای آقایان به شمار می‌آید.
ویتامین D؛ اسپرم‌هایی قوی‌تر
مصرف ویتامین D سطح مناسبی از تستوسترون بدن آقایان را تأمین می‌کند. مردانی با سطح طبیعی از این ویتامین اسپرم‌هایی با قدرت تحرک بیشتری دارند. به همین دلیل ارتباطی مستقیم بین کمبود ویتامین دی و نازایی برای آقایان وجود دارد.
کلام آخر
ویتامین‌ها در بسیاری از مواد غذایی طبیعی یافت می‌شوند و بدن نیز توانایی تولید برخی از آن‌ها را دارد. گاهی ویتامین‌ها و مواد معدنی به میزان لازم به بدن ما نمی‌رسد. این مسئله بر سلامت تمامی انسان‌ها اثر می‌گذارد اما این کمبود بر مادران باردار تأثیر منفی بیشتری دارد. باید خانم‌ها حداقل سه ماه قبل از اقدام به بارداری به پزشک مراجعه و پس از بررسی آزمایش‌ها و طبق تشخیص متخصص مصرف مولتی‌ویتامین‌ها را شروع کنند.
کمبود بعضی از ویتامین‌ها نتایج منفی برای سلامت مادر باردار و جنینش دارد؛ این خطرات شامل مواردی چون سقط‌جنین، زایمان زودرس، تولد نوزاد کم‌وزن و مشکلات اسکلتی جنین می‌شود. این موضوع همچنین احتمال باروری را هم در زنان و هم در مردان کاهش می‌دهد. مصرف مولتی ویتامین قبل از بارداری برای مردان و زنان ضروری است به همین دلیل باید با آگاهی از مطالب ذکرشده عمل کنید. اگر شما هم می‌خواهید در مورد مواد تغذیه قبل از بارداری اطلاعات بیشتری به دست آورید با مجله نوت روز همراه باشید.
